Sinemanın ‘Çirkin Kral’ı Yılmaz Güney, 9 Eylül 1984′te mülteci olarak yaşadığı Paris’te kansere yenik düşerek hayata gözlerini yumdu. Asıl adı Yılmaz Pütün olan ve Siverek’ten göç etmiş bir Kürt ailesinin çocuğu olan Güney, 1 Nisan 1937 yılında Adana’nın Yenice köyünde doğdu. Çocukluk ve gençliğinde pamuk işçiliğinden muhasebeciliğe kadar pek çok işte çalıştı.Ankara Üniversitesi’nde Hukuk, İstanbul Üniversitesi’nde İktisat Fakültesi’nde okudu. Üniversite yıllarında Atıf Yılmaz ile tanıştı ve sinemaya ilk adımlarını attı. 1956′da yayımlanan bir öyküsünde Komünizm propagandası yaptığı iddiasıyla 1.5 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
1959 yılında Atıf Yılmaz’ın “Bu Vatanın Çocukları” ve “Ala Geyik” adlı filmlerinde oynadı. Aynı yıl, “Karacaoğlan’ın Kara Sevdası” adlı filmin senaryosunu yazdı. İlk filmlerinde fedai, kabadayı gibi roller canlandırdı. “İkisi de Cesurdu”, “On Korkusuz Adam”, “Üçünü de Mıhlarım” gibi filmlerinde canlandırdığı karakterler seyircilerce çok sevildi. 1966′da “At, Avrat, Silah” adlı filmle başladığı yönetmenliğe “Bana Kurşun İşlemez” ve “Benim Adım Kerim” gibi filmlerle devam etti. 1966′da oynadığı “Çirkin Kral” filmiyle dikkatleri üzerine topladı ve bu filmden sonra Çirkin Kral adıyla anıldı. 1968 tarihli “Seyit Han” ve 1970′te çektiği “Umut” filmlerinde Kürt insanının profilini çizdi. “Umut” filmiyle, Adana Altın Koza Film Şenliği’nde en iyi film, Fransa Frenoble Film Festivali’nde juri özel ödüllerini, 1972 yılında yayımladığı “Boynu Bükük Öldüler” adlı kitabıyla Orhan Kemal Roman Armağanı’nı aldı. 1972′de politik nedenlerle tutuklandı. Aynı yıl “Baba” filmi, Adana Altın Koza Film Şenliği’nde en iyi film seçildiyse de ödül daha sonra geri alındı. 1974′te hapisten çıkarak “Arkadaş”ı çekti
Eylül 1974′te Adana’da “Endişe” adlı filmini çekerken, tartıştığı Yumurtalık hakimini silahla öldürdüğü için tutuklandı ve 19 yıl hapse mahkum edildi. Cezaevindeyken Kürt gerçekliğini işlediği “Sürü”, “Düşman” ve “Yol” filmlerinin senaryolarına imza attı. 1981′de Isparta Yarıaçık Cezaevi’nden firar ederek yurtdışına kaçtı ve Fransa’ya iltica etti. Kurgusunu yeniden yaptığı “Yol”, Cannes Film Festivali’nde Altın Palmiye ödülünü Gusto Gavras’ın “Missing” filmiyle paylaştı. 1983 yılında Türkiye Cumhuriyeti hükümeti tarafından vatandaşlıktan çıkarılan Yılmaz Güney, aynı yıl “Duvar”ı çekmişti. Pére Lachaise mezarlığına gömülen Güney, Fransa’da bulunduğu süre içerisinde Dr. Qasimlo gibi önemli Kürt aydın ve mücadelecileriyle de tanışmış, Paris Kürt Enstitüsü gibi Kürt kurumlarının da kurucuları arasında yer almıştı.
Toplam 114 filmde oynayan Yılmaz Güney, 26 film yönetti ve 64 filmin senaryosunu yazdı. Filmleriyle 22 ulusal ve uluslararası ödüle layık görülen Güney’in filmografisi şöyleydi:
Oynadığı Filmler
| Filmin adı |
Rol |
Yıl |
| Adana - Paris |
|
1995 |
| Yılmaz Güney: His Life, His Films |
|
1987 |
| CHAMBRE 666 |
Kendisi |
1982 |
| Endişe |
|
1974 |
| Arkadaş |
Azem |
1974 |
| Zavallılar |
Abuzer |
1974 |
| Sahtekar |
Bülent Akif |
1972 |
| Namus Ve Silah |
İlyas |
1971 |
| Kaçaklar |
|
1971 |
| Çirkin Ve Cesur |
Doktor |
1971 |
| Vurguncular |
Cesi |
1971 |
| İbret |
Ayyaş Doktor |
1971 |
| Yarın Son Gündür |
Kara Çocuk |
1971 |
| Umutsuzlar |
Fırat |
1971 |
| Acı |
Çiçek Ali |
1971 |
| Ağıt |
Çobanoğlu |
1971 |
| Baba |
Cemal |
1971 |
| Onu Allah Affetsin |
Osman |
1970 |
| Piyade Osman |
Osman |
1970 |
| Şeytan Kayaları |
Ali |
1970 |
| Umut |
Cabbar |
1970 |
| İmzam Kanla Yazılır |
|
1970 |
| Sevgili Muhafızım |
Mehmet Silvan |
1970 |
| Canlı Hedef |
Asım Mavzer |
1970 |
| Zeyno |
Murat |
1970 |
| Son Kızgın Adam |
Yılmaz |
1970 |
| Çifte Yürekli |
Ali |
1970 |
| Kanımın Son Damlasına Kadar |
Ali |
1970 |
| Yedi Belalılar |
Banoş |
1970 |
| Kan Ve Kurşun |
|
1970 |
| Bin Defa Ölürüm |
Yılmaz |
1969 |
| Güney Ölüm Saçıyor |
Güney |
1969 |
| Kurşunların Kanunu |
|
1969 |
| Bir Çirkin Adam |
Bino |
1969 |
| Belanın Yedi Türlüsü |
Zaza Şeyhmuz |
1969 |
| Kan Su Gibi Akacak |
Ali |
1969 |
| Çifte Tabancalı Kabadayı |
Rıfat |
1969 |
| Aç KurtlarSerçe |
Memet |
1969 |
| Kardeşim Benim - Kargacı Halil |
Halil |
1968 |
| Marmara HasanMarmara |
Hasan |
1968 |
| Toprağın Gelini |
|
1968 |
| Aslan Bey |
Aslan |
1968 |
| Azrail Benim |
Büyük Örfi |
1968 |
| Beyoğlu Canavarı |
Kadir |
1968 |
| Can Pazarı |
İlyas |
1968 |
| Seyyit Han |
Seyyit |
1968 |
| Öldürmek Hakkımdır |
Nazif |
1968 |
| Pire Nuri |
Pire Nuri |
1968 |
| Kuduz Recep (Aslan Arkadaşım) |
Recep |
1967 |
| Şeytanın Oğlu |
Kazım |
1967 |
| At Hırsızı Banuş |
|
1967 |
| Benim Adım Kerim |
Kerim |
1967 |
| Bomba Kemal |
Kemal |
1967 |
| Büyük Cellatlar |
Şamil |
1967 |
| Çirkin Kral Affetmez |
Mustafa |
1967 |
| Eşkiya Celladı |
|
1967 |
| Balatlı Arif |
Arif |
1967 |
| Bana Kurşun İşlemez |
|
1967 |
| Kozanoğlu |
Kozanoğlu Hüseyin |
1967 |
| Kurbanlık Katil |
Mustafa |
1967 |
| İnce Cumali |
Cumali |
1967 |
| Kızılırmak-Karakoyun |
Ali Haydar |
1967 |
| Kibar Haydut |
|
1966 |
| Kovboy Ali |
Ali |
1966 |
| Tilki Selim |
Tilki Selim |
1966 |
| Ve Silahlara Veda |
|
1966 |
| Yedi Dağın Aslanı |
Gökçen |
1966 |
| Aslanların Dönüşü |
|
1966 |
| At Avrat Silah |
Yusufcuk |
1966 |
| Çirkin Kral |
|
1966 |
| Yiğit Yaralı Olur |
Yusuf |
1966 |
| Anası Yiğit Doğurmuş |
Hakimo |
1966 |
| Eşrefpaşalı |
|
1966 |
| Silahların Kanunu |
Çirkin kral |
1966 |
| Yalnız Adam (Kibar Haydut) |
|
1966 |
| Hudutların Kanunu |
Hıdır |
1966 |
| Kasımpaşalı |
Recep |
1965 |
| Konyakçı |
Konyakçı |
1965 |
| Korkusuzlar |
Yılmaz |
1965 |
| Krallar Kralı |
Murat |
1965 |
| Mağrur Ve Sefil |
|
1965 |
| Sayılı Kabadayılar |
Osman |
1965 |
| Silaha Yeminliydim |
Hasan |
1965 |
| Sokakta Kan Vardı |
Faruk |
1965 |
| Torpido Yılmaz |
Yılmaz |
1965 |
| Ben Öldükçe Yaşarım |
Ahmet |
1965 |
| Beyaz Atlı Adam |
|
1965 |
| Davudo |
Davudo |
1965 |
| Gönül Kuşu |
|
1965 |
| Haracıma Dokunma |
Osman |
1965 |
| Kahreden Kurşun |
Metin |
1965 |
| Kan Gövdeyi Götürdü |
|
1965 |
| Kanlı Buğday |
|
1965 |
| Kasımpaşalı Recep |
|
1965 |
| Tehlikeli Adam |
|
1965 |
| Üçünüzü De Mıhlarım |
Yılmaz |
1965 |
| Yaralı Kartal |
|
1965 |
| Dağların Oğlu |
Rüzgar Memet |
1965 |
| Kocaoğlan |
Kemal |
1964 |
| Koçero |
Koçero |
1964 |
| On Korkusuz Adam |
Konyakçı |
1964 |
| Prangasız Mahkumlar |
|
1964 |
| Zımba Gibi Delikanlı |
|
1964 |
| Halime’den Mektup Var |
|
1964 |
| Hergün Ölmektense |
Bekir |
1964 |
| Kamalı Zeybek |
Kamalı Zeybek |
1964 |
| Kara Şahin |
Şahin |
1964 |
| Mor Defter |
Suphi |
1964 |
| İkisi De Cesurdu |
Ali Duran |
1963 |
| Tatlı Bela |
|
1961 |
| Dolandırıcılar |
Şahı |
1960 |
| Tütün Zamanı |
Cemal |
1959 |
| Ala Geyik |
Ali |
1959 |
| Bu Vatanın Çocukları |
|
1959 |
Yönetmenliğini Yaptığı Filmler
| Filmin adı |
Yıl |
| Duvar (film, 1983) |
1983 |
| Yol (film) |
1981 |
| Sürü (film) |
1978 |
| Zavallılar (film) |
1974 |
| Endişe (film) |
1974 |
| Arkadaş (film) |
1974 |
| Yarın Son Gündür (film) |
1971 |
| Vurguncular (film) |
1971 |
| Baba (film) |
1971 |
| Acı (film) |
1971 |
| Ağıt (film) |
1971 |
| Umutsuzlar (film) |
1971 |
| İbret (film) |
1971 |
| Kaçaklar (film) |
1971 |
| Umut (film) |
1970 |
| Piyade Osman (film) |
1970 |
| Yedi Belalılar (film) |
1970 |
| Canlı Hedef (film) |
1970 |
| Aç Kurtlar |
1969 |
| Bir Çirkin Adam (film) |
1969 |
| Pire Nuri (film) |
1968 |
| Seyyit Han (film) |
1968 |
| Toprağın Gelini (film) |
1968 |
| Bana Kurşun İşlemez (film) |
1967 |
| Benim Adım Kerim (film) |
1967 |
| At Avrat Silah (film) |
1966 |
Senaryosunu Yazdığı Filmler
| Filmin adı |
Yıl |
| Duvar (film, 1983) |
1983 |
| Yol (film) |
1981 |
| Düşman (film) |
1979 |
| Sürü (film) |
1978 |
| Bir Gün Mutlaka (film) |
1975 |
| İzin (film) |
1975 |
| Zavallılar (film) |
1974 |
| Arkadaş (film) |
1974 |
| Endişe (film) |
1974 |
| Yarın Son Gündür (film) |
1971 |
| Çirkin Ve Cesur (film) |
1971 |
| Baba (film) |
1971 |
| Acı (film) |
1971 |
| Kaçaklar (film) |
1971 |
| Ağıt (film) |
1971 |
| İbret (film) |
1971 |
| Umutsuzlar (film) |
1971 |
| Bir Genç Kızın Romanı (film) |
1971 |
| Vurguncular (film) |
1971 |
| Yedi Belalılar (film) |
1970 |
| Piyade Osman (film) |
1970 |
| Canlı Hedef (film) |
1970 |
| Umut (film) |
1970 |
| İmzam Kanla Yazılır (film) |
1970 |
| Sevgili Muhafızım (film) |
1970 |
| Şeytan Kayaları (film) |
1970 |
| Yaban Gülü (film) |
1970 |
| Belanın Yedi Türlüsü (film) |
1969 |
| Bir Çirkin Adam (film) |
1969 |
| Bin Defa Ölürüm (film) |
1969 |
| Aç Kurtlar (film) |
1969 |
| Toprağın Gelini (film) |
1968 |
| Azrail Benim (film) |
1968 |
| Kardeşim Benim - Kargacı Halil (film) |
1968 |
| Pire Nuri (film) |
1968 |
| Seyyit Han (film) |
1968 |
| Bana Kurşun İşlemez (film) |
1967 |
| Çirkin Kral Affetmez (film) |
1967 |
| Benim Adım Kerim (film) |
1967 |
| Şeytanın Oğlu (film) |
1967 |
| At Hırsızı Banuş (film) |
1967 |
| Tilki Selim (film) |
1966 |
| Burçak Tarlası (film) |
1966 |
| Yedi Dağın Aslanı (film) |
1966 |
| Hudutların Kanunu (film) |
1966 |
| Kovboy Ali (film) |
1966 |
| Aslanların Dönüşü (film) |
1966 |
| At Avrat Silah (film) |
1966 |
| Eşrefpaşalı (film) |
1966 |
| Gönül Kuşu (film) |
1965 |
| Kasımpaşalı Recep (film) |
1965 |
| Konyakçı (film) |
1965 |
| Krallar Kralı (film) |
1965 |
| Kasımpaşalı (film) |
1965 |
| Hergün Ölmektense (film) |
1964 |
| Kamalı Zeybek (film) |
1964 |
| Koçero (film) |
1964 |
| Prangasız Mahkumlar (film) |
1964 |
| İkisi De Cesurdu (film) |
1963 |
| Ölüme Yalnız Gidilir (film) |
1962 |
| Yaban Gülü (film) |
1961 |
| Bu Vatanın Çocukları (film) |
1959 |
| Ala Geyik (film) |
1959 |
| Karacaoğlan’ın Kara Sevdası (film) |
1959 |
Prodüktörlüğünü Yaptığı Filmler
| Filmin adı |
Yıl |
| Düşman (film) |
1979 |
| Sürü (film) |
1978 |
| İzin (film) |
1975 |
| Bir Gün Mutlaka (film) |
1975 |
| Arkadaş (film) |
1974 |
| Endişe (film) |
1974 |
| Zavallılar (film) |
1974 |
| Ağıt (film) |
1971 |
| İbret (film) |
1971 |
| Vurguncular (film) |
1971 |
| Umut (film) |
1970 |
| Aç Kurtlar (film) |
1969 |
| Bir Çirkin Adam (film) |
1969 |
| Seyyit Han (film) |
1968 |
| Pire Nuri (film) |
1968 |
Aldığı Ödüller
1.Adana Altın Koza Film Şenliği, 1969
En İyi Erkek Oyuncu …… Seyyit Han
2.Adana Altın Koza Film Şenliği, 1970
En İyi Film ……Umut
En İyi Senaryo ……Umut
En İyi Erkek Oyuncu ……Umut
En İyi Erkek Oyuncu ……Umut
En İyi Senaryo ……Umut
En İyi Film ……Umut
3.Adana Altın Koza Film Şenliği, 1971
En İyi 2. Film ……Acı
En İyi Erkek Oyuncu ……Acı
En İyi Senaryo ……Ağıt
En İyi Yönetmen ……Ağıt
En İyi Film ……Ağıt
4.Antalya Film Şenliği, 1967
En İyi Erkek Oyuncu ……Hudutların Kanunu
7.Antalya Film Şenliği, 1970
En İyi Erkek Oyuncu ……Bir Çirkin Adam
Grenoble Film Şenliği, 1971
Seçiciler Kurulu Özel Ödülü ……Umut
12.Antalya Film Şenliği, 1975
En İyi Senaryo ……Endişe
En İyi 2. Film ……Arkadaş
Berlin Film Festivali, 1979
En İyi Senaryo ……Düşman
Cannes Film Festivali, 1983
Fipresci Ödülü ……Yol
Altın Palmiye …… Yol
En İyi Film ……Yol
Fransız Eleştirmenleri Ödülü, 1983
En İyi Yabancı Film ……Yol
